HUGUAN SIOU

Nunu iti Huguan Siou?
Iti no iso' ngaan ponoko-gaa do ningkokoton songuhun huguan. Okonko ogumu huguan do kapadan do mongigit do ningkokoton diti. Agazo o tonggungan. Akavas pobpiumanan do tuhun. Iti no dati gaa ii takavas no kozo montok huguan tuhun mamasok id Sabah (indigenous people).

Sanganu nopo kozo do Gaa diti nga iso paganakan id Penampang. Kotuun ii toi kotungkus kumaa tanak kusai do paganakan dii. Ihia 'Siou' nanu mantad boos 'osiou', iso boos topodos. Katamaan miampai ula-ula do mongimang. (It can be said that it is the negative element in 'bravery'.)

Tumanud susuzan songuhun sinakagon do paganakan di 'Huguan Siou' di poguhu, ii nopo poingigit do gaa dii nga bongkulitan om avakas. Kaanu tuhun dino do momuntut vatu tagazo om potonomon no dau id danau ponoko-tanda do kivaa tuhun sanganu di tana. Aiso katama do humavan disido. Nunu ii potontuon disido, aiso suvai tuhun katama do popokahasa dii. Osiou tuhun dii om katama do mamatai, ka.

Sabap no do au' dii koontok do miaga dii tu' kivaa nodii sikul om nokoikot kotumbazaan Kristian do nimaan dii zadaai o gaa dii.

Nga songian do notuidong o parti politik do Kadazan do monoina ponuidangan Sinompuuvan Pogun Malaysia, nimaan vagu posizo ii om pataako no kumaa di Donald Stephens (Tun, tgk). Tumanud do songuhun sinakagon di Huguan Siou poguhu di Donald Stephens, au' kavasa do pataakon doid suvai tuhun ii. Om au koontok do potihombuson ii sabap do au avasi tinimpuunon dii.


Ingkuo do no-uug ningkokoton Huguan Siou? Nunu iti do do baino?
Ingkaa dati do nokotimpuun ngaan do Huguan Siou (assumption).

Tumanud susuzan di otopot, politaon haid do Tabai o North Borneo (Sabah do baino). Iso nopo do kinoizonon ii ogumu tuhun mamasok nga id Penampang. Adaa tuhun Penampang (tinau Tangaa) do mambalai do sukai kumai polita Tabai. Mositi manaak zioho do baagi paai tikid toun kumaa Moligai do Tabai.

Ohodong tuhun ngaavi id Penampang. Minonongkisangod zioho do Tabai. Tandus om dangoh no o kuampo misangod do Penampang. Dadi ingkuo dii izioho do kapagaha susumangod do Tabai. Mositi nopo do kivaa do huguan tindama ii apatut mimbuhai momuu-an dioho. Om ingkaa no dati, do kivaa songuhun ii minogium lahan moi do kavakas om kaanu monongkisangod do Tabai.

Ningkokoton Huguan Siou do baino gunoon do popiiso tuhun mamasok ngaavi. Humansan zioho do kaanu isai ii poingigit do gaa diti do mongumohig do kopotutan dioho om kopobuu komogoton dioho sabaagi mamasok id Pogun Sabah


Isai kaanu dumadi Huguan Siou?
Katagak nopo zi Donald Stephens (Tun Fuad Stephens) do toun 1976,  ahaid do aiso poingigit ningkokoton do Huguan Siou. Au tinoimo di James Ongkili (Tgk) ii songian do nimaan paatago do hahansanon ngaavi do Kadazan-Dusun. Ohodong kogumuan dioho do au minonoimo zi Ongkili.

Songian do notuidong o PBS, nimaan dodizo zi Joseph Pairin Kitingan, Tan Sri do baino, do Huguan Siou. Nokito do hahansanon ngaavi do Kadazan-Dusun (om Murut) do katama zi Joseph Pairin do huminavan di Harris Salleh (Tan Sri) songian nozozop Tambunan sabaagi do Baagizan 'District'.

Kakaal do Huguan Siou zi Tan Sri Pairin Kitingan do baino.


Kotihombus naku o gaa diti? Nung kotihombus, mositi nopo do kivaa huguan iumon ii kapadan do mongigit dii. Okon nogi ko tuutulus do mogium ganti songian do aiso nodii poingigit do ningkokoton dii.